omgevingswet overzicht

Start van het werken met de Omgevingswet

Vanaf 1 januari 2024 is het nieuwe stelsel van het omgevingsrecht in werking getreden. Voorop de Omgevingswet zelf en de daaronder vallende uitvoeringsbesluiten en -regelingen. Maar dan ook de wijziging van verschillende wetten die niet in de Omgevingswet zijn opgenomen. Een imposant bouwwerk aan wetgeving dat als juridische basis dient voor het beter maken van onze fysieke leefomgeving. Niet alleen het beschermen van die omgeving en daarmee van ons als mensen die in die omgeving dagelijks leven, maar ook het beter benutten van de fysieke leefomgeving. Ontwikkelingen moeten meer en efficiënter mogelijk zijn, ontwikkelingen die de fysieke leefomgeving beter maken. Kwaliteit staat daarbij in het centrum om de omgevingskwaliteit te versterken. Maar ook de verbetering van de leefkwaliteit staat centraal. Leefkwaliteit die zich uit in bijvoorbeeld een gezonde leefomgeving en een verantwoorde leefomgeving met het oog op de klimaatverandering. En een betere fysieke leefomgeving omdat iedereen mag meedenken en meedoen met de verdere ontwikkeling van onze leefomgeving.

Werken met de Omgevingswet begint met het begrijpen van die wet.

Wij menen dat het omvangrijke instrumentarium dat de Omgevingswet daartoe biedt door initiatiefnemers moet worden gekend. De overheid als initiatiefnemer en tevens als beschermer van de fysieke leefomgeving zal op den duur de voordelen van de Omgevingswet zien en in de praktijk kunnen brengen. En ruimte bieden voor particuliere initiatiefnemers. Maar dan moet de overheid eerst weten hoe het systeem van de nieuwe wetgeving werkt. Dit geldt zowel voor de gemeente als ook voor provincie, waterschap en Rijk. Wij kunnen en willen daarbij helpen.

Onze ervaring met de Omgevingswet tot nu toe

We zijn in 2016 bij gemeenten begonnen met het bewustwordingsproces van de Omgevingswet waarin zowel de vakinhoudelijke component als de cultuurverandering aan bod komen. Eind 2017 zijn we op grotere schaal gestart met het eigenlijke implementatietraject. In de zomer van 2017 waren wij ook betrokken bij de doorontwikkeling van de basisgids in het kader van het platform Aan de slag met de Omgevingswet. In die periode hebben wij ook als beloning de "Aandeslag-roomtaart" van het platform mogen ontvangen.

Van 2018 tot en met 2020 hebben we intern ons prototype van een volledig grondgebied-dekkend omgevingsplan ontwikkeld. Dit model hebben wij vervolgens vanaf 2019 toegepast bij verschillende gemeenten. In de zomer van 2023 is ons eerste prototype-omgevingsplan opgeleverd. 

Vanaf 2019 hebben we voor gemeenten een juridische impactanalyse gemaakt met het oog op de gevolgen van de invoering van de Omgevingswet voor de gehele gemeentelijke organisatie (ook de organisatorische aspecten). Voor een deel van die gemeenten hebben we ook adviezen in de impactanalyse mogen uitvoeren, zoals het ontwerpen van raadsbesluiten en van modellen voor beschikkingen en andere. Ook adviseren we over de omzetting van verordeningen op basis van de VNG-modelverordeningen.

In 2019 zijn we ook gestart met het geven van de Basisopleiding Omgevingsplan en de Basisopleiding Uitvoering VTH-taken. Deze opleidingssporen zijn in 2023 aangevuld met de verdiepingsopleidingen in de vorm van masterclasses. 

In het najaar van 2023 zijn wij begonnen met het maken van een prototype-projectbesluit voor de provincie als bevoegd gezag. Dit zal vanaf 2024 worden aangevuld met prototypes-projectbesluit voor waterschap en Rijk als bevoegd gezag en met het prototype voor een gemeentelijk project van publiek belang.